Tulin DALOGLU

Obama ziyaretinin anlamı

HaberTürk

Tülin DALOĞLU

http://www.haberturk.com/HTYazi.aspx?ID=73

ABD Başkanı Barack Obama’nın ziyaretinin Türkiye’yi Ortadoğu’da daha etkin kılmak için yapıldığı gibi bir düşünceye kapılmamak lazım. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün dediği gibi “Ankara ziyareti başlı başına bir mesajdır.”

Obama ziyaretinin Türkiye’yi İran ile arabuluculuk yapması için veya İsrail’in, Suriye ve Hamas ile ilişkilerinde görevlendirmek gibi bir hedefi de yok.

Ama ilk kez bir Amerikan başkanı ülkemizi göreve gelişinin ilk 100 gününde ziyaret edecek. Bu tarihi ziyaret, Amerika’nın özellikle Ortadoğu’da Irak savaşıyla birlikte gücünün zayıfladığı gibi bir kanaatin oluştuğu bir döneme denk geliyor. Sırf bu nedenle bile önemli.

Temaslarım sonucunda edindiğim bilgi ve izlenimlere göre beş hususu ön plana çıkarabiliriz:

Birincisi, Türk-Amerikan ilişkilerine etkisi. Türk halkının neredeyse tamamı, AKP taraftan ya da muhalif olsun, Irak savaşına karşı çıkmıştı. Obama da bu savaşa başından beri karşı olduğu için seçildi. Savaş karşıtı, değişim sembolü Obama Türk halkının gönlünü çelebilirse, Türkiye’yi son yıllarda kasıp kavuran Amerikan karşıtlığının özünde Bush yönetimine yönelik olduğu tescillenecek. Yeni başkan, NATO üyesi ve Müslüman nüfuslu Türkiye’de yakalayacağı bu rüzgarla enerji toplayacak. Türk-Amerikan ilişkilerinde yeni, beyaz bir sayfa açılacak.

İkincisi, Türkiye’nin, son dönemlerde, Rusya, İran ve Suriye ile birlikteymiş gibi bir görüntü vermesi kimi çevreleri rahatsız etti. Amerika’nın bölgede etkinliği sorgulanırken, “büyük güçler” mücadelesinin sil baştan başladığını savunanlar var. Bu bağlamda, Obama ziyaretine salt Türkiye’ye Ortadoğu’da bir rol verilmesi açısından bakılması doğru olmayabilir. Bu ziyaretin asıl Türkiye’yi batıdan uzaklaştırmak için çaba sarfeden güçlere yönelik bir mesaj içerdiğini ve böyle değerlendirilmesi gerektiğini düşünenler de var Washington’da.

KİLİT MESELE AFGANİSTAN

Üçüncüsü, Obama Beyaz Saray’ın her 24 Nisan’da yaptığı açıklamada “soykırım” kelimesini kullanıp kullanmayacağı hakkında son kararını Ankara’da verebilir. ABD yönetimi Türkiye’nin Ermenistan açılımlarını destekliyor ve gelişmelerden çok memnun. Temsilciler Meclisi başkanı Nancy Pelosi’nin bu yıl sunulan Ermeni tasarısını salt çoğunluk olan 218 imza toplanmazsa gündeme almayacağı söyleniyor. Kongre’deki bazı kaynaklar bu sayıya ulaşılmasının “çok zor” gözüktüğünü kabul ediyor. Aynı kaynaklar Obama’nın seçim kampanyası sırasında Ermenilere verdiği sözü yerine getiremeyeceğine inanıyorlar.

Dördüncüsü, Amerika’nın Irak’tan ardı ardına dizilmiş kamyonlarla Türk topraklarını aşıp çekileceği yönünde bir görsel algının olduğu söyleniyor. Bu, böyle olmayacak. Amerikan askerleri çekilirken Türk topraklarını kullanmaya ihtiyaç dahi duyulmayabileceği belirtiliyor. Ancak Amerikan askerlerinin bölgeden çekilişi ardından Iraklı Araplar ve Kürtlerin birbirine düşeceği yönünde kaygılar artıyor. Türkiye’nin olası senaryoda oynayacağı rol üzerine de görüş alışverişi yapılacağı bekleniyor.

Beşincisi, Amerikan Başkanı Obama Türkiye’nin Afganistan’a daha fazla asker göndermesini isteyecektir. Ulusal Güvenlik Danışmanı eski NATO güçleri komutanı Jim Jones, Ankara’nın, daha önce yapılan çağrılara olumsuz yanıt vermesini eleştirmişti. Türkiye’nin, Amerika’ya yalnız barış gücü olarak değil Taliban’la savaşta da destek vermesi gerektiğini düşünüyor. Tarihi ziyaretin en netameli konusu bu nedenle Afganistan olabilir.

Bu önemli ziyaret Türk-Amerikan ilişkilerinde yeni dönemin çerçevesini çizecektir.